Let op: dit is slechts het doel van het dieet, niet per se de uitkomst. Resultaten verschillen per persoon.
Het GAPS dieet is bedacht door Dr. Natasha Campbell-McBride en gebaseerd op het specifieke koolhydraten dieet.
-2-
Net als in het specifieke koolhydraten dieet moeten er vooral minder polysachariden en disachariden gegeten worden. Monosachariden (simpele koolhydraten) mogen wel.
Een belangrijk verschil met het specifieke koolhydraten dieet is dat GAPS veel gefermenteerde voeding bevat.
Via de homepage kun je dit dieet met andere diëten vergelijken.
Het GAPS dieet richt zich op het behandelen van verschillende psychologische en fysiologische condities door de darmflora en de ‘leaky gut’ te herstellen.
Psychologische en fysiologische condities die worden genoemd zijn, onder andere, autisme, ad(h)d, chronische darmproblemen, depressie, dyslexie, eetstoornissen, OCD, jicht, schizofrenie en Tourettes syndroom.
Heb je een van deze bovenstaande condities, of denk je dat te hebben, neem dan contact op met je (huis)arts. Ga niet zomaar het GAPS dieet volgen. Bij vragen over het GAPS dieet kun je ook contact opnemen met een diëtist.
De achterliggende theorie van Dr. Campbell-McBride is dat verschillende psychologische en fysiologische condities toe te wijden zijn aan een ‘leaky gut’ (lekkende darmen). Doordat de darmen ‘lek’ zijn, komen er stoffen en organismen in je lichaam die daar niet horen te zijn.
-1-
Met het GAPS dieet wordt geprobeerd om de darmflora en de lekkende darmen te herstellen. Dit wordt gedaan door verschillende voedingsmiddelen uit je dieet te halen, waaronder granen, gepasteuriseerde zuivelproducten, geraffineerde koolhydraten en zetmeelrijke groenten.
De focus van het dieet is om voedingsmiddelen te verwijderen die moeilijk te verteren zijn of schadelijk zijn voor de darmflora. In verschillende fases worden de voedingsmiddelen uit je dieet geëlimineerd en stuk voor stuk weer geïntroduceerd in je dieet. Het GAPS dieet is daarmee een eliminatiedieet.
In een eliminatiedieet wordt gezocht naar voedingsmiddelen waar je slecht op reageert, bijvoorbeeld doordat je er allergisch voor bent. Door voor een bepaalde tijd verschillende voedingsmiddelen volledig te mijden, wordt met een eliminatiedieet geprobeerd te achterhalen of, en waarvoor, er een slechte reactie is.
Het GAPS dieet bestaat uit drie verschillende fases: de introductiefase, de volledige GAPS fase en de herintroductiefase.
-2-
De introductiefase wordt ook wel de ‘gut healing fase’ genoemd. Deze fase kan, afhankelijk van je symptomen, 3 weken tot een jaar duren en is verdeeld in 6 stadia.
Het wordt geadviseerd om zeker zo’n 3-5 dagen in een stadium te blijven. Mocht je last krijgen van darmproblemen is dat een reden om niet door te gaan naar een volgend stadium en eventueel terug te gaan naar een eerder stadium.
Per stadium komen er producten bij die je mag eten. Alle producten uit de vorige stadia mag je blijven eten.
Gedurende het eerste stadium eet je zelfgemaakte vlees- of visbouillon, vlees of vis stoofschotels of soep en drink je verse gemberthee, kamillethee (met honing) en/of gepurificeerd water. Daarnaast eet je producten die rijk zijn aan probiotica, zoals zelfgemaakte yoghurt en kefir.
In het tweede stadium mag je ook rauwe eierdooiers, stoofschotels met vlees/vis en groente, gefermenteerde vis en zelfgemaakte ghee. Daarnaast ga je meer van de gefermenteerde producten eten.
In dit stadium mag je avocado, gefermenteerde groente, pannenkoeken (volgens GAPS recept) en roerei gemaakt met ghee, eendenvet of ganzenvet toevoegen.
In stadium 4 wordt gegrild of geroosterd vlees en koudgeperste olijfolie toegevoegd aan het dieet. Daarnaast mag je milkshakes en brood (beide volgens GAPS recept).
In het vijfde stadium worden appelpuree, rauwe groente en groentesap, eventueel met wat fruit (geen citrusvruchten), toegevoegd.
In het laatste stadium mag je rauw fruit (inclusief citrusvruchten), (meer) honing en wat zoetigheden. Na dit stadium stap je over op de ‘Full GAPS’ fase.
-1-
De ‘full GAPS’ fase wordt ook wel de onderhoudsfase genoemd en kan tussen de 1,5 en 2 jaar duren. In deze fase baseer je je dieet op vers vlees, dierlijke vetten, vis, eieren, gefermenteerde producten, groente, fruit en schelpdieren. Ook mag je wat noten eten.
Bij de onderhoudsfase horen ook een aantal regels:
Als je minimaal 6 maanden een normale spijsvertering hebt gehad mag je door naar fase 3. In deze laatste fase mag je producten weer langzaam herintroduceren in je dieet. Elke keer als je stoelgang normaal blijft voor 2-3 dagen mag je weer een nieuw product herintroduceren.
-1-
Nadat alle fases zijn doorlopen, en je achterhaalt hebt welke producten je niet goed tolereert, blijft het advies om bewerkte producten te mijden.
Bij het GAPS dieet wordt ook veel gebruik gemaakt van supplementen. Dit zijn onder andere supplementen met probiotica, essentiële vetzuren, spijsverteringsenzymen, levertraan en visolie.
Overleg eerst met je huisarts of diëtist voordat je aan dit dieet begint.
Er zijn veel verschillende boeken over het GAPS dieet geschreven. Hieronder een overzicht met links naar de boeken:
Voorbeelden van andere diëten waarbij voedingsmiddelen uit het dieet worden geëlimineerd zijn het RED dieet, het FODMAP dieet en het Galveston dieet.
Zie je een fout(je) op deze pagina? Laat het ons weten.
Bewegen naar eigen inzicht
Met professionele hulp van een diëtist is het makkelijker om jouw doelen te bereiken. Zoek direct contact met een diëtist bij jou in de buurt.
Ben je diëtist en wil je hier ook te vinden zijn? Vul het formulier in!
Houd er rekening mee dat een dieet vaak geen wetenschappelijke onderbouwing heeft.
Als je een chronische aandoening hebt zoals diabetes, hart- en vaatziekten, een longaandoening of nierziekte, is het raadzaam om niet op eigen initiatief een voedingsadvies of dieet te volgen. Raadpleeg een diëtist of huisarts voor persoonlijk advies.
Denk je dat je misschien een eetstoornis (zoals anorexia of boulimia) hebt? Dan is het erg belangrijk dat je professionele hulp zoekt. Neemt contact op met je huisarts, of zoek online hulp. Hier staat een lijstje met websites die kunnen helpen. Je kunt via deze sites ook informatie vinden als je iemand kent met een eetstoornis.